Օրթոդոնտի
Օրթոդոնտիկ (հունարեն orthos` ուղիղ, odus, odontos`ատամ) բուժման մեթոդները կիրառվում են դիմածնոտային այնպիսի անոմալիաների բուժման համար, որոնք պայմանավորված են ֆունկցիոնալ խախտումներով կամ կոսմետիկ դեֆեկտներով: Դրանց շարքին են դասվում ատամների ձևի, քանակի, կառուցվածքի, դիրքի, կծման ժամկետների, բնածին արատների, աճի և զարգացման խախտումները, ծնոտների դեֆորմացիաները և սխալ դիրքը, ինչպես նաև համակցված անոմալիաները:
Կծվածքը վերին և ստորին ծնոտների ատամնաշարի որոշակի համահարաբերակցությունն է: Գոյություն ունեն կծվածքի ֆիզիոլոգիական և պաթոլոգիական ձևերը: Քանի որ կծվածքը վերջնականապես ձևավորվում է մոտ 13-14 տարեկանում, մինչ այդ այն բավական դյուրին է «փչացնելը»` ժամանակին չկանխարգելելով: Հետագայում այն, իհարկե, շտկել հնարավոր է, բայց դրա համար առավել լուրջ միջոցներ են պետք լինելու՝ սկսած բրեկետ-համակարգից մինչև ատամնածնոտային վիրահատություններ:
Եթե նախկինում կարծում էին, թե օրթոդոնտիան միայն երեխաների և դեռահասների ատամների համար է, ապա այժմ օրթոդոնտի օգնությանն են դիմում մեծահասակները, նույնիսկ տարեցները, ում մոտ կծվածքը վաղուց արդեն ձևավորված է:
Կծվածքը վերին և ստորին ծնոտների ատամնաշարի որոշակի համահարաբերակցությունն է: Գոյություն ունեն կծվածքի ֆիզիոլոգիական և պաթոլոգիական ձևերը: Քանի որ կծվածքը վերջնականապես ձևավորվում է մոտ 13-14 տարեկանում, մինչ այդ այն բավական դյուրին է «փչացնելը»` ժամանակին չկանխարգելելով: Հետագայում այն, իհարկե, շտկել հնարավոր է, բայց դրա համար առավել լուրջ միջոցներ են պետք լինելու՝ սկսած բրեկետ-համակարգից մինչև ատամնածնոտային վիրահատություններ:
Եթե նախկինում կարծում էին, թե օրթոդոնտիան միայն երեխաների և դեռահասների ատամների համար է, ապա այժմ օրթոդոնտի օգնությանն են դիմում մեծահասակները, նույնիսկ տարեցները, ում մոտ կծվածքը վաղուց արդեն ձևավորված է:
Բրեկետ-համակարգի տեղադրումը
Մինչև 10-13 տարեկանը երեխաներին, որպես կանոն, հատուկ շարժական սարք են տեղադրում կծվածքը շտկելու համար, որովհետև մանուկների մոտ կծվածքը դյուրին է շտկվում շերտիկների և կապպաների օգնությամբ:
Դեռահասների և մեծահասակների մոտ պատկերը մի քիչ այլ է, նրանց մոտ կծվածքն արդեն ձևավորվել է և այստեղ արդեն առանց անշարժ բրեկետ-համակարգի հնարավոր չէ:
Ատամնաշարի վիճակով պայմանավորված՝ բրեկետները կրում են 1-ից մինչև 3 տարի, բուժող շերտը մշտապես հսկողության տակ պահելով:
Բրեկետ-համակարգ օգտագործելը պահանջում է հատուկ զգուշություն և ուտելիս, և բերանի խոռոչի հիգիենան պահպանելիս: Բժշկի հանձնարարականները և ցուցումները կատարելը կօգնի հասնել նպատակին` ունենալ առողջ ատամներ և գեղեցիկ ժպիտ:
Դեռահասների և մեծահասակների մոտ պատկերը մի քիչ այլ է, նրանց մոտ կծվածքն արդեն ձևավորվել է և այստեղ արդեն առանց անշարժ բրեկետ-համակարգի հնարավոր չէ:
Ատամնաշարի վիճակով պայմանավորված՝ բրեկետները կրում են 1-ից մինչև 3 տարի, բուժող շերտը մշտապես հսկողության տակ պահելով:
Բրեկետ-համակարգ օգտագործելը պահանջում է հատուկ զգուշություն և ուտելիս, և բերանի խոռոչի հիգիենան պահպանելիս: Բժշկի հանձնարարականները և ցուցումները կատարելը կօգնի հասնել նպատակին` ունենալ առողջ ատամներ և գեղեցիկ ժպիտ:
Բրեկետները տեղադրվում են հետևյալ դեպքերում`
- Ատամների միջև արանքների առկայության դեպքում (այսպես կոչված, տրեմաների և դիաստեմաների դեպքում):
- Ոչ ճիշտ ծկլթման դեպքում՝ ատամը ձգելու համար:
- Երբ անհրաժեշտ է լինում ատամները տեղաշարժել՝ այդ թվում և ատամի կորստի դեպքում:
Բրեկետի տեսակները
- Մետաղյա,
- Կերամիկական,
- Շափյուղե (սապֆիր),
- Անտեսանելի (Incognito)
Ամենահանրահայտը կերամիկական բրեկետներն են, իսկ մետաղականները պարզապես էժան են: Անտեսանելին ոչ ոք չի նկատի ձեր բերանի խոռոչում, քանի որ դրանք ատամների ներսի մակերեսին են ամրացվում: Իսկ եթե որոշակի պատճառներով հնարավոր չէ Incognito բրեկետները տեղադրել, ապա լավագույն տարբերակը շափյուղե (սապֆիր) բրեկետ տեղադրելն է: Դրանց կոնստրուկցիան կերամիկականից չի տարբերվում՝ բացի կողպեքներից, որոնք պատրաստված են թափանցիկ նյութից և աչքի չեն ընկնում: